ข้อคิดจากหนังสือมิ่งซินเป้ากั๋ม

มิ่งซินเป่าเจียน (明心寶監)

เป็นหนังสือเบื้องต้นที่สำคัญสำหรับเด็กๆ ในสมัยราชวงศ์โชซ็อน เช่นเดียวกับ <ฉินเจอะเหวิน> (천자문) และ <ตงมองเซียนซึบ> (동몽선습) หนังสือเล่มนี้รวบรวมข้อความดีๆ ที่น่าสนใจจากคลาสสิกของจีนมาเรียบเรียงไว้ ต้นฉบับมีทั้งหมด 20 ตอน 798 ข้อ แบ่งเป็นเล่มบนและเล่มล่าง ส่วนฉบับย่อมี 19 ตอน 247 ข้อ โครงสร้างของฉบับย่อประกอบด้วย ตอนจี๋เซียน ตอนเทียนหมิง ตอนซุนหมิง ตอนเสี่ยวฮัง ตอนจิงจี ตอนอันฝิน ตอนจุนซิน ตอนจี๋ซิง ตอนกึนฮัก ตอนฮุนจา ตอนซองซิม ตอนอึปกโย ตอนชีจอง ตอนชีกา ตอนอานอึย ตอนจุนเร ตอนออนออ ตอนคโยอู ตอนพูฮัง นอกจากนี้ยังมีฉบับเสริม เช่น ตอนจึงโป ตอนพัลพังกะ ตอนซ็อกฮโยฮัง ตอนยอมอึย ตอนควอนฮัก ตามแต่ละฉบับที่แตกต่างกัน ผู้รวบรวมต้นฉบับคาดว่าน่าจะเป็นฟันอึบพอน (범입본) บุคคลในสมัยราชวงศ์หมิงของจีน ซึ่งเป็นทฤษฎีที่ได้รับการยอมรับจากวงการวิชาการ นอกจากนี้ยังมีทฤษฎีที่เสนอว่าผู้รวบรวมคือชูจ็อก (추적) ขุนนางในสมัยกษัตริย์ชุงรยอล แห่งราชวงศ์โครยอด้วย​

○ ผู้ที่มีน้ำใจกว้างขวางย่อมได้รับพร คนที่ใจกว้างในทุกเรื่องย่อมได้รับพรมากมาย

○ จงเป็นคนรู้จักถ่อมตน คยองแฮงนก (경행록) กล่าวไว้ว่า คนที่รู้จักถ่อมตนย่อมได้ขึ้นสู่ตำแหน่งสำคัญ ส่วนคนที่ชอบเอาชนะผู้อื่นย่อมพบกับศัตรู

○ การคิดมากเกินไปเป็นโทษต่อจิตใจ การคิดมากเกินไปเป็นเพียงการทำร้ายจิตใจเท่านั้น ส่วนการกระทำที่ไม่ฉลาดโดยไม่ไตร่ตรองย่อมเป็นโทษแก่ตนเอง

○ อย่าเชื่อคำพูดของผู้อื่นง่ายๆ ขงจื๊อกล่าวไว้ว่า แม้ว่าจะมีคนจำนวนมากเกลียดชังบุคคลใดก็ตาม ก็ควรไตร่ตรองให้ดี และแม้ว่าจะมีคนจำนวนมากรักใคร่บุคคลใดก็ตาม ก็ควรไตร่ตรองให้ดีเช่นกัน

○ หากโลภมากเกินไปย่อมก่อให้เกิดความกังวล คยองแฮงนก (경행록) กล่าวไว้ว่า ถ้ารู้จักพอใจก็ย่อมมีความสุข แต่ถ้าโลภมากเกินไปก็ย่อมก่อให้เกิดความกังวล

○ กรรมใดที่ทำไว้ย่อมได้รับผลเช่นนั้น ปลูกแตงก็ได้แตง ปลูกถั่วก็ได้ถั่ว ตาข่ายแห่งสวรรค์นั้นกว้างใหญ่ แม้ดูเหมือนจะหละหลวม แต่ก็ไม่เคยปล่อยให้ความผิดหลุดรอดไปได้ และย่อมลงโทษผู้กระทำผิด

○ อย่าปล่อยให้โอกาสผ่านไป คยองแฮงนก (경행록) กล่าวไว้ว่า ภัยพิบัติที่กำลังจะมาถึงนั้นไม่อาจหลีกเลี่ยงได้ด้วยโชคลาภ และหากพลาดโอกาสที่จะได้รับพรแล้ว ก็หาคืนมาไม่ได้อีก

○ เลือกคบเพื่อนให้ดีแล้วจะไม่เสียใจ

○ ปัญญาเกิดจากประสบการณ์ หากไม่เคยผ่านเหตุการณ์ใดๆ ปัญญาในด้านนั้นก็จะไม่งอกงาม

○ อย่าโอ้อวดตัวเอง จุนจา (군자) กล่าวไว้ว่า คนที่คิดว่าตนเองถูกต้องย่อมตัดสินไม่ถูกต้อง คนที่พอใจในตัวเองย่อมไม่โดดเด่น คนที่โอ้อวดตนเองย่อมสูญเสียความดีความชอบ และคนที่อวดดีนั้นย่อมอยู่ได้ไม่นาน

○ การด่าว่าผู้อื่นเหมือนกับการถ่มน้ำลายขึ้นฟ้า คนชั่วด่าคนดีก็ควรนิ่งเฉย นิ่งเฉยและไม่ตอบโต้จะทำให้ใจสงบ และปากของคนด่านั้นจะเจ็บปวดเท่านั้น เหมือนกับการนอนแล้วถ่มน้ำลาย น้ำลายนั้นจะตกลงมาที่ตัวเราเอง

○ อย่าจู้จี้จุกจิก ซุนจา (순자) กล่าวไว้ว่า ควรละเว้นจากคำพูดที่ไร้สาระและการตรวจสอบที่มากเกินไป

○ ทุกคนมีสิ่งที่เราควรเรียนรู้ ขงจื๊อกล่าวไว้ว่า เมื่อมีคนสามคนเดินไปด้วยกัน ย่อมมีครูของเราอยู่ด้วยเสมอ เราควรเรียนรู้ความดีจากคนดี และเรียนรู้ที่จะสำนึกผิดจากคนเลว

○ ไม่ว่าจะโกรธแค่ไหนก็ต้องอดทน การอดทนต่อความโกรธชั่วขณะหนึ่งสามารถช่วยให้พ้นจากความกังวลได้นานถึงร้อยวัน

○ หากคิดจะทำร้ายผู้อื่น ตัวเองก็จะต้องได้รับผลเสียก่อน เทาคง (태공) กล่าวไว้ว่า ก่อนที่จะตัดสินผู้อื่น ควรไตร่ตรองตัวเองก่อน คำพูดที่ทำร้ายผู้อื่นจะกลับมาทำร้ายตัวเอง เหมือนกับการอมเลือดไว้แล้วพ่นใส่ผู้อื่น ปากของตัวเองก็จะสกปรกก่อน

○ ระวังคนที่ชมเชยเรา ขงจื๊อกล่าวไว้ว่า คนที่ตำหนิเราเป็นครูของเรา ส่วนคนที่ชมเชยเราแต่เพียงอย่างเดียวเป็นศัตรูที่ทำร้ายเรา

○ อย่าสร้างศัตรู คยองแฮงนก (경행록) กล่าวไว้ว่า การสร้างศัตรูกับผู้อื่นก็เหมือนกับการปลูกต้นเหตุแห่งภัยพิบัติ และการละทิ้งความดีไม่ทำก็เหมือนกับการทำร้ายตัวเอง

○ อย่าพูดเรื่องของผู้อื่นโดยพลการ ลั้วจื๊อกล่าวไว้ว่า สิ่งที่ไม่ควรให้ผู้อื่นรู้ก็ไม่ควรทำตั้งแต่แรก และหากไม่อยากให้ผู้อื่นนินทา ก็ไม่ควรพูดอะไรออกไปตั้งแต่แรก

○ อย่าเชื่อฟังฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งเพียงฝ่ายเดียว การฟังเพียงฝ่ายเดียวจะทำให้เกิดการแตกแยก

○ คำพูดหนึ่งคำสามารถชดใช้หนี้ได้นับพัน ลั่วจื๊อกล่าวไว้ว่า การพูดจาดีๆ นั้นมีประโยชน์กว่าการมีเงินทองนับพัน และการกระทำผิดเพียงครั้งเดียวอาจร้ายแรงกว่าการถูกงูพิษกัดเสียอีก

○ อย่าดูถูกผู้อื่น เทาคง (태공) กล่าวไว้ว่า ไม่ควรคิดว่าตัวเองเก่งกว่าผู้อื่น และไม่ควรดูถูกคนที่ต่ำต้อยกว่าตนเอง รวมถึงไม่ควรประมาทศัตรูเพราะความกล้าหาญของตนเอง

○ อย่าใช้กำลังเอาชนะผู้อื่น เม้งจื๊อกล่าวไว้ว่า การใช้กำลังเอาชนะผู้อื่น แม้จะดูเหมือนว่าเขาจะยอมเชื่อฟัง แต่ในใจแล้วเขาก็ไม่ยอมเชื่อฟังจริงๆ เพราะเขาไม่มีทางเลือก แต่การใช้คุณธรรมเอาชนะผู้อื่น เขาจะยอมเชื่อฟังด้วยความเต็มใจและมีความสุข